رادیاتور ماشین یکی از اساسی‌ترین قسمت‌های موتور خودرو است. ممکن است این سوال برای شما هم پیش آمده باشد که آیا یک ماشین بدون رادیاتور هم قادر به کار کردن است یا خیر؟! پاسخ بله است اما به چه قیمتی؟! تقریبا پس از 5 کیلومتر حرکت کردن با ماشین، موتور خودرو داغ می‌شود. این حرارت توسط هیچ قسمتی از موتور ماشین قابل مهار شدن نیست پس در نتیجه موتور آتش می‌گیرد و از طریق لوله پمپ بنزین به باک رسیده و بوم! باعث انفجار خودرو می‌شود.
شاید همانند فیلم‌های اکشن به نظر برسد ولی این اتفاقی است که در واقعیت می‌افتد و در یک لحظه خودروی شما را نابود می‌کند. همانطور که مشخص است سوژه امروز مقاله‌ی وبلاگ ایستاب، رادیاتور خودرو است و قرار است به نکات مهمی که در مورد رادیاتور ماشین نیاز است بدانید، بپردازیم.
رادیاتور ماشین و نحوه‌ی عملکرد آن
از تعاریف بالا حتما متوجه شده‌اید که استفاده از ماشین بدون رادیاتور، بسیار ریسک بالایی دارد. وقتی ماشین را استارت می‌زنیم شمع موتور جرقه می‌زند، سوخت داخل موتور مشتعل شده و موجب انفجار و هل دادن پیستون به پایین و در نتیجه حرکت خودرو می‌شود. در هر دقیقه هزاران بار در هر سیلندر این انفجار صورت گرفته و باعث ایجاد حرارت بسیار بالایی می‌شود. این حرارت باید توسط بخشی از موتور مهار شود. این وظیفه به عهده‌ی سیستم خنک‌کننده یا همان رادیاتور ماشین است.
این سیستم دارای آب، ضدیخ و ضدجوش است. آب داخل رادیاتور توسط واترپمپ به سمت کانال‌های آبی داخل موتور فرستاده می‌شود که این کانال‌های آبی برای ورود و خروج آب در موتور طراحی شده است. وقتی آب وارد موتور شد دور تا دور سیلندر را غرق در آب می‌کند و بعد از رسیدن به یک دمای خاص برای مثال 70 یا 80 درجه، به رادیاتور باز می‌گردد. سپس به وسیله‌ی فنی که در جلوی خودرو قرار دارد، آب 70 درجه خنک شده و مثلا به 10 درجه می‌رسد. این سیکل(دوره) دوباره و دوباره اتفاق می‌افتد و نهایتا باعث خنک شدن موتور می‌شود.
انواع رادیاتور ماشین
رادیاتورهای فین تیوب(Fin-Tube):
رادیاتورهای فین تیوب همان لوله‌های پره‌دار یا لوله‌های پیچ‌دار هستند. در این نوع رادیاتور خودرو، پره‌های خنک‌کننده و لوله‌های حاوی آب به صورت عمود بر هم قرار می‌گیرند و لوله‌ها از داخل پره‌ها عبور می‌کنند.
رادیاتورهای کروگِیت(Crougate):
در این نوع رادیاتورها، پره‌ها حالت موج‌دار دارند و به جای اینکه همانند رادیاتورهای فین تیوب لوله‌ها از داخل پره‌ها عبور کنند، این دو مجموعه یعنی لوله‌ها و پره‌ها کنار یکدیگر قرار می‌گیرند و پره‌ها به نوک فین وصل می‌شوند. این نوع از رادیاتورها فرآیند راحت‌تری دارند و بیشتر مورد استفاده قرار می‌گیرند.
رادیاتورهای لانه زنبوری:
در این نوع رادیاتورها، لوله‌ها با مقطع شش ضلعی در کنار هم لحیم می‌شوند. بخش انتهایی این لوله‌ها بسته بوده و از طریق لوله‌های هوای ویژه به مخزن آب متصل می‌شوند.
جنس انواع رادیاتور ماشین
رادیاتور ماشین‌ها معمولا از جنس فلز مس و یا آلومینیوم ساخته می‌شود. هرچند امروزه رادیاتورهای از جنس پلاستیک نیز رواج پیدا کرده است. مسیر لوله‌ها و راستای پره‌ها در رادیاتور می‌تواند موازی (همراستا) یا عمود بر هم باشد. اکثر ماشین‌های موجود در بازار ایران عموما از رادیاتورهایی استفاده می‌کنند که در آن‌ها لوله‌ها و پره‌ها همراستا هستند که البته این همراستا بودن می‌تواند به‌صورت عمودی یا افقی باشد.
حرکت آب در رادیاتورهای افقی به‌صورت افقی است و پره‌هایی که به شکل زیگزاگ لوله‌ها را به یکدیگر متصل کرده‌اند نیز راستای افقی دارند. در این رادیاتورها مخازن ورودی و خروجی آب در سمت چپ و راست رادیاتور نصب می‌شوند. اما در رادیاتورهای عمودی، مخازن ورودی و خروجی آب در قسمت بالا و پایین نصب شده و مسیر حرکت آب نیز از بالا به پایین است.
جالب است بدانید که خودروهایی مثل پراید و تیبا از مدل رادیاتور عمودی‌اند اما پژو ۴۰۵ از رادیاتورهایی با مسیر افقی استفاده می‌کنند. ناگفته نماند هر چه تعداد پره‌های خنک‌کننده بین لوله‌های آب داخل رادیاتور بیشتر باشد، قدرت خنک‌کنندگی رادیاتور بیشتر می‌شود اما با این حال این میزان یک حد استاندارد دارد که معمولا حدود 600 عدد در یک متر است.
چگونه طول عمر رادیاتور خود را افزایش دهیم؟
علاوه‌بر شستشوی به موقع رادیاتور، تعویض آب رادیاتور طبق زمان مشخص شده در دفترچه‌ی خودرو و تمامی کارهای دیگری که می‌توان برای مراقبت از رادیاتور ماشین انجام داد، شما می‌توانید از درزگیر ایستاب استفاده کنید. شاید برایتان جای سوال باشد که چرا باید بدون داشتن نشتی رادیاتور از نشتگیر استفاده کنم؟ “سری که درد نمیکنه دستمال نمیبندن! ” ولی باید توجه کنید که درزگیر ایستاب علاوه‌بر اینکه نشتی‌های رادیاتور را آب‌بندی می‌کند، تمامی خوردگی‌های سطح داخلی رادیاتور را ترمیم می‌کند و همین امر سبب بالارفتن سرعت گردش آب و در نتیجه باعث کارکرد بهتر موتور می‌شود. این نشتگیر همچنین واشرهای به اصطلاح ترسیده را نیز ترمیم کرده، از واشر سر سیلندر محافظت می‌کند و تعمیرات خودروی شما را حداقل 1 تا 2 سال به تعویق می‌اندازد.
عمر مفید رادیاتور خودرو
بالغ بر 95 درصد مکانیک‌ها معتقدند اگر از رادیاتور ماشین به درستی نگه‌داری شود می‌تواند حداقل بین 8 تا 10 سال عمر مفید داشته باشد. رادیاتورهای قدیمی که از جنس فلز هستند اگر به خوبی نگه‌داری شوند می‌توانند به اندازه‌ی طول عمر خودرو کار کنند. امروزه اکثر رادیاتورها از جنس پلاستیک‌اند و با گرم و سرد شدن، این پلاستیک منبسط و منقبض می‌شود و این امر سبب ایجاد ترک در رادیاتور می‌شود. اما به این نکته توجه کنید که چنین اتفاقی در کمتر از 1 دهه نادر است.
برای اینکه عمر رادیاتور ماشین خود را افزیش دهید، طبق برنامه زمانی گفته شده در دفترچه راهنمای خودرو، سیال داخل رادیاتور را کاملا تخلیه کرده و با سیال تازه پر کنید. برای اینکه خیال شما از تمیز بودن و از بین رفتن جرم‌های داخل رادیاتور خودرو راحت باشد می‌توانید از رسوب زدای ایستاب برای شستشوی رادیاتور استفاده کنید. همچنین برای کسب اطلاعات کامل در مورد انواع روش‌های شستشوی رادیاتور خودرو می‌توانید مقاله‌ی بهترین روش شستشو و رسوب‌زدایی رادیاتور را مطالعه کنید.
سخن پایانی
نگه‌داری صحیح از رادیاتور خودرو می‌تواند کمک زیادی به طولانی شدن عمر رادیاتور و در نتیجه عمر موتور ماشین کند. اگر سیال مورد استفاده در خودروی شما از نوع با کیفیت باشد و طبق زمان مشخص شده در دفترچه راهنمای ماشین، آن را تعویض کنید و همچنین با مواد مناسبی رادیاتور خود را هر چندوقت یک بار شستشو دهید، نیازی نیست در مورد خودروی خود هیچ نگرانی‌ای داشته باشید.
اگر به دنبال دلایل کم شدن آب رادیاتور می‌گردید، به مقاله‌ی دلایل کاهش آب رادیاتور مراجعه کنید.
