همانطور که می‌دانید عیب‌یابی خودرو مقوله‌ای فنی و تخصصی به شمار می‌رود اما گاهی اوقات می‌توان از روی نشانه‌های دیداری و شنیداری از جمله انواع دود اگزوز مشکلات احتمالی مربوط به موتور خودرو را تا حد زیادی تشخیص داد. در این مقاله انواع دود اگزوز را مورد بررسی قرار می‌دهیم و علت به وجود آمدن هر کدام و همچنین راهکار رفع مشکلات احتمالی پیش آمده برای خودرو را شرح خواهیم داد.

انواع دود اگزوز

• • دود سیاه(تنظیم نامناسب نسبت سوخت به هوا)
  • دود سفید(ورود مایع خنک‌کننده به محفظه‌ی احتراق)
  • دود آبی(روغن سوزی)
  • دود اگزوز نرمال( بی‌رنگ)

دود سیاه

دلایل سیاه بودن دود اگزوز:

1. 1. خرابی شمع‌ها: در برخی موارد به دلیل وجود مشکل در سیستم جرقه‌زنی و شمع‌ها، احتراق به درستی صورت نگرفته و به اصطلاح احتراق ناقص انجام شده و باعث خروج دود سیاه از اگزوز خودرو می‌شود. در نتیجه باید وایرها، کوئل و شمع‌ها را مورد بررسی قرار داد.
   2. خرابی سوزن انژکتور: انژکتورها نقش مهمی در مصرف سوخت خودرو دارند. هر بار که عمل احتراق رخ می‌دهد انژکتور مقدار مشخصی از بنزین را در منیفولد ورودی اسپری می‌کند. اگر انژکتور دچار نقص شود به آن اصطلاحاً لیکینگ می‌گویند و مقدار بنزینی که در هر بار احتراق باید وارد منیفولد ورودی شود از حد مجاز بیشتر شده و شاهد مصرف بالای سوخت در موتور و خروج دود سیاه از اگزوز خواهیم بود.
   3. خرابی دریچه EGR: سیستم EGR برای کاهش انتشار آلایندگی‌های اکسید نیتروژن در خودروها به کار برده می‌شود. در این سیستم گازهای سمی در حال خروج از ماشین گرفته شده و بخشی از آن دوباره به محفظه‌ی احتراق بازگردانده می‌شود تا مجدد بسوزد. در صورت آسیب دیدن این قطعه گازها به مقدار کافی گردش نکرده و دود اگزوز به رنگ سیاه درمی‌آید.
   4. فیلترهای کثیف: یکی از اصلی‌ترین دلایل خروج دود سیاه از اگزوز کثیف بودن فیلترهای هواست. اگر فیلترها توسط گرد و غبارها گرفته و مسدود شده باشد این امر باعث می‌شود تا هوای تمیز و کافی به موتور نرسد و کاهش جریان هوا یک مخلوط سوخت غنی ایجاد می‌کند که معمولاً باعث خروج دود سیاه از اگزوز خودرو می‌شود.
   5. نقص در ریگلاتور بنزین(رگلاتور یا مانومتر گاز): ریگلاتور وظیفه‌ی تنظیم کردن و کنترل فشار سوخت نسبت به هوای ورودی را بر عهده دارد که اگر نقصی داشته باشد، نسبت سوخت و هوا دچار به هم ریختگی می‌شود. حال دو حالت پیش می‌آید:
      • • اگر میزان سوخت کم و میزان هوا زیاد باشد به آن Lean می‌گویند.
        • اگر میزان سوخت زیاد و میزان هوا کم باشد به آن Rich می‌گویند. در این صورت دود خروجی از اگزوز سیاه رنگ می‌شود که برای رفع این مشکل باید ریگلاتور سوخت را تعویض کنیم.

یکی از انواع دود اگزوز دود سیاه است که دلیل اصلی به وجود آمدن آن متناسب نبودن مقدار سوخت و هوا در هنگام احتراق است. در ماشین‌های کاربراتوری قدیمی به دلیل وجود مشکل در ساسات کاربراتور و در ماشین‌های انژکتوری به دلیل خرابی و یا نشتی در انژکتور است که باعث به هم خوردن تناسب بین سوخت و هوا می‌شود.

رفع مشکل سیاه بودن دود اگزوز

• • بررسی منظم و تعویض به موقع فیلتر هوا
  • بررسی منظم و تعویض به موقع شمع‌های خودرو
  • چک کردن سوزن‌های انژکتور
  • بررسی روغن موتور از نظر بوی بنزین
  • کنترل مصرف سوخت خودرو
  • استفاده از افزودنی‌های سوخت مجاز

دود سفید

دلایل سفید بودن دود اگزوز

1. 1. تراکم دود: خوش بینانه‌ترین حالت مشاهده‌ی دود سفید، وجود بخار آب در سیستم اگزوز است که خصوصاً در هوای سرد سبب می‌شود دود خروجی از اگزوز خودرو سفید باشد.
   2. سوخت نامناسب: هنگامی که انژکتور سوخت عملکرد نامناسبی داشته باشد، فیلتر هوا دچار گرفتگی باشد و یا سنسور اکسیژن معیوب باشد، در نتیجه سوختِ نسوخته وارد سیستم اگزوز شده و پس از سوختن دود سفید تولید می‌کند.
   3. نشت روغن موتور: فرسوده شدن رینگ‌های پیستون یا معیوب بودن سیستم PCV می‌تواند منجر به ورود روغن موتور به محفظه‌ی احتراق شود. وقتی که نفت با سوخت سوزانده شود، دود سفید تولید می‌کند.
   4. داغ شدن بیش از حد موتور: اگر موتور بیش از حد داغ شود، مایع خنک‌کننده قبل از اینکه فرصتی برای گردش در سیستم خنک‌کننده پیدا کند، تبخیر می‌شود. از تبخیر مایع خنک‌کننده دود سفید ایجاد می‌شود.
   5. ترک بلوک موتور: در صورتی که بلوک موتور ترک خورده باشد، مایع خنک‌کننده و گازهای محفظه‌ی احتراق مخلوط شده و منجر به انتشار دود سفید می‌شود. این یکی از جدی‌ترین موارد مربوط به خروج دود سفید از اگزوز است که باید در اسرع وقت توسط متخصص مربوط به آن بررسی شود. پیشنهاد شرکت ایستاب جهت رفع ترک بلوک موتور یا سیلندر و سرسیلندر استفاده از نشتگیر ایستاب است. این نشتگیر با ایجاد یک لایه‌ی محافظتی روی سطح داخلی سیستم گردش آب خودرو از هرگونه نشتی جلوگیری می‌کند.
   6. خطاهای توربوشارژ: اگر توربوشارژ خراب شود یا آسیب ببیند، به دلیل سوختن روغن در سیستم اگزوز باعث خروج دود سفید از اگزوز می‌شود.

رفع مشکل سفید بودن دود اگزوز

• • بررسی سطح مایع خنک‌کننده به صورت هفتگی یا حداقل ماهی یک بار
  • بررسی واشر منیفولد و اطمینان از سالم بودن آن(تعویض واشر در صورت مشاهده آسیب، ترک، زنگ‌خوردگی و … )
  • تمیز کزدن انژکتور سوخت ماهی یک بار و تعویض آن پس از ۶ ماه جهت عملکرد روان

دود آبی( خاکستری)

دلایل خروج دود آبی (خاکستری) از اگزوز

1. 1. روغن‌سوزی: در صورتی که رینگ و پیستون موتور نقصی داشته باشد توانایی آب‌بندی محیط سیلندر را در برابر نفوذ روغن ندارد و با ورود روغن به محیط احتراق و سوختن آن دود آبی ایجاد می‌شود.
   2. گیر کردن سوپاپ PCV: شیر تهویه‌ی مثبت میل لنگ که به عنوان شیر PCV شناخته می‌شود با سیستم تهویه‌ی میل‌لنگ مرتبط است. PCV یک شیر یک طرفه است که به میل‌لنگ متصل می‌شود و وظیفه دارد فشار ایجاد شده در میل‌لنگ را آزاد و به منیفولد ورودی هدایت کند تا دوباره سوزانده شود. چون منیفولد ورودی به فیلتر هوا متصل است وقتی که به شیر PCV گیر کند، روغن با هوا و سایر گازهای موجود در موتور مخلوط می‌شود و می‌تواند منجر به ایجاد دود آبی رنگ شود.
   3. فرسوده شدن مهر و موم‌های سوپاپ: مهر و موم‌های اطراف سوپاپ که به آب‌بند سوپاپ نیز شناخته می‌شوند، درزگیرهای اطراف سوپاپ‌اند که در صورت فرسوده شدن باعث نشتی روغن به محفظه‌ی احتراق شده و در نتیجه روغن با هوا و بنزین می‌سوزد و دود آبی تولید می‌کند.
   4. فرسوده شدن موتور: هر موتور دارای یک سری پیستون است که این پیستون‌ها یک سیلندر را به بالا و پایین حرکت می‌دهد. هر پیستون دارای حلقه‌های فلزی به صورت دستبند است که به آن کمک می‌کند مهر و موم محکمی در برابر سیلندر ایجاد کند. در صورت فرسوده شدن این حلقه ها، روغن از زیر پیستون بالا آمده و در ترکیب با هوا و بنزین می‌سوزد و دود آبی رنگ به وجود می‌آورد.
   5. باد کردن توربو: در صورت باد کردن توروبو، آسیب دیدن بدنه آن یا نشتی پیدا کردن مهرو موم‌های آن، روغن به داخل موتور نفوذ می‌کند و باعث خروج حجم بالایی از دود آبی از اگزوز خودرو می‌شود.
   6. خرابی رینگ پیستون: در صورتی که با هر بار گاز دادن به ماشین دود آبی از اگزوز خارج شود، به معنی وجود خرابی در رینگ پیستون است. این مشکل به دلیل کمبود خلاصی میان پیستون و جداره سیلندر به وجود می‌آید. در این شرایط رینگ پیستون دچار سایش شده و از جایگاه خود جدا می‌شود.

رفع مشکل آبی بودن دود اگزوز

• • تمیز کردن موتور
  • محکم کردن پیچ و مهره سوپاپ
  • رفع خرابی توربو
  • تعمیر شیر PCV
  • رفع خرابی رینگ پیستون

دود اگزوز نرمال

در صورتی که موتور خودرو به درستی کار کند و احتراق به صورت کامل صورت گیرد، دود خروجی از اگزوز بی رنگ است و بوی غلیظ ندارد.

اقدامات پیشگیرانه برای جلوگیری از خروج دود نامناسب از خودرو

• • نگهداری منظم خودرو
  • بررسی‌های فنی پیشگیرانه
  • توجه به علائم اولیه از قبیل تغییر در رنگ دود اگزوز
  • استفاده از سوخت با کیفیت بالا
  • رانندگی کم خطر و بدون ریسک( عدم فشار بیش از حد به موتور خوردو)

سخن پایانی

به طور خلاصه دود سیاه خروجی از اگزوز نشانه‌ي احتراق ناقص سوخت در سیلندرها، دود سفید نشانه‌ی نشت مایع خنک‌کننده به درون موتور و سوختن آن(اگر در فصل زمستان صبح اول وقت دود سفید مشاهده شد به دلیل وجود بخار آب موجود در اگزوز است) و دود آبی( خاکستری) نشانه‌ي روغن‌سوزی در موتور است. دود اگزوز یکی از مواردی است که در مورد مشکالات احتمالی در خودرو به شما کمک زیادی می‌کند و باید به آن توجه داشته باشید. گذشته از اینکه این دودهای نامتعارف و غیراستاندارد سمی است و برای محیط زیست خطر دارد بلکه به این معناست که خودروی شما با یک مشکل جدی دست و پنجه نرم می‌کند و باید به آن در اسرع وقت رسیدگی شود.

اگر این مطلب برای شما مفید بود برای کسب اطلاعات بیشتر در مورد مهم‌ترین دلایل سوختن واشر سرسیلندر به مقاله‌ی سایت ما با همین نام مراجعه کنید.